Środki wspomagające laktację - galaktogogi

Mimo dużego wyboru na rynku spożywczym odżywek dla niemowląt, to karmienie piersią jest nadal najodpowiedniejszym sposobem żywienia dla dziecka. Statystyki pokazują, że tylko 65% kobiet, które urodziły dziecko karmi wyłącznie piersią, a zaczyna prawie 100% z nich.

Problem zaprzestania karmienia piersią może zaistnieć ze względu na trudności w karmieniu, zanik pokarmu, przeświadczenie o niedostatecznej ilości mleka, czy też na podstawie indywidualnej decyzji matki.

Ryzyko zaprzestania karmienia piersią występuje najczęściej u kobiet, które urodziły wcześniaki. Ta właśnie grupa kobiet najczęściej sięga po środki wspomagające laktację.

Zjawisko zwane „insufficient milk syndrome”, czyli syndrom niedostatku mleka występuje najczęściej na podstawie subiektywnej oceny matki i wynika z braku poczucia pewności odnośnie prawidłowego karmienia. Poczucie kompetencji w zakresie karmienia piersią jest związane z prawidłowym procesem karmienia piersią zarówno dla matki jak i dziecka.

Do najczęstszych przyczyn braku pokarmu należą:

- zbyt rzadkie lub zbyt krótkie przystawienie karmienia;

- dokarmianie i pojenie dziecka;

- nieefektywne ssanie;

- blokowanie odruchu samoistnego wypływu pokarmu (niepokój, stres);

- stosowanie ochraniaczy na brodawki sutkowe.

Korekta technik ssania oraz wdrożenie prawidłowych zasad postępowania w laktacji to pierwsze działania mające na celu rozwiązanie problemu z karmieniem piersią. Kolejnym sposobem jest zastosowanie galaktogogów, czyli substancji mlekopędnych, stosowanych w celu wywołania, utrzymania i zwiększenia produkcji mleka u kobiet. W tym celu wyróżnia się:

- Substancje syntetyczne: Metoklopramid, Chlorpromazyna, Sulpityd, Medroksyprogesteron i inne;

- Hormony: Oksytocyna, Somatotropina, TRH oraz

- Naturalne pochodzenia roślinnego.

Wyżej wymienione preparaty farmaceutyczne (syntetyczne i hormony) nie są zarejestrowane w Polsce jako środki zalecane w celu pobudzenia wydzielania pokarmu.

Naturalne środki roślinne

Wymieniane w literaturze rośliny o działaniu prolaktogennym to:

§ Kozieradka

§ Koper włoski

§ Ostropest plamisty

§ Rutwica lekarska

§ Szparag lekarski

§ Lucerna

§ Herbata, piwo, drożdże

§ Słód jęczmienny

Działanie prolaktacyjne mogą mieć związki zawarte w wyżej wymienionych roślinach, takie jak:

- Fitoestrogeny (lignany, izoflawonoidy, stilbeny, kumestany);

- Olejki eteryczne;

- Saponiny steroidowe;

- Polisacharydy (Beta- glukany);

Działanie dwóch ostatnich związków nie jest do końca potwierdzone naukowo.

Za mechanizm działania wymienionych wyżej ziół przypuszcza się blokadę receptora dopaminy i tym samym zwiększenie wydzielania prolaktyny, której podwyższona obecność może wpływać na wydajność i efektywność w produkcji mleka kobiecego.

Uwaga! Na niektóre z tych środków należy zwrócić szczególną uwagę, ze względu na ich możliwe skutki uboczne, np. w przypadku spożycia kozieradki może dochodzić do biegunek oraz hipoglikemii.

Piwo i słód jęczmienny

Kontrowersyjnym tematem może wydawać się spożycie piwa (ciemne) oraz słodu jęczmiennego w trakcie laktacji. Zdania na temat spożycia tych produktów w celu poprawy laktacji są podzielone. Za prolaktogenne działanie w słodzie uważa się obecność polisacharydów ścian jęczmienia, które mogą zwiększać syntezę prolaktyny, i tym samym laktację. Przez niektórych specjalistów stosowanie słodu jęczmiennego może być przydatne w żywieniu kobiet mających problemy laktacyjne, natomiast inni uważają, że dotychczas przeprowadzone badania są niewiarygodne.

Podsumowanie

Zarówno elementem diety kobiety w ciąży oraz kobiety karmiącej mogą być rośliny zielarskie wspomagające laktację.

Pomocy w regulacji nawyków żywieniowych wspomagających karmienie piersią, dobór preparatów laktacyjnych może udzielić dietetyk, doradca laktacyjny i lekarz.

- Smaki Bobasa- Klaudia Kalinka