Witamina D

Czy warto się suplementować witaminą D? Słyszy się, że tak, jednak jak pada pytanie, a kto to robi? hmmm i tutaj mamy małą konsternację, bo z tym bywa już różnie. Z czego to wynika? Większość osób słyszało, ze warto suplementować się wit. D bo powszechne w populacji mamy niedobory tylko czy na pewno i jaką dawkę powinno przyjmować jej w suplemencie?

Mianem witaminy D określamy dwa związki D2 - ergokalcyferol (organizmy roślinne i grzyby) i D3 - cholekalcyferol (organizmy zwierzęce). Organizm ludzki potrafi w 80% do zapotrzebowania samodzielnie syntetyzować formę D3 pod wpływem promieni słonecznych UV na skórę. Pozostałe 20% wchłaniane jest wraz z pożywieniem. Wartości witaminy D oznaczamy w jednostce międzynarodowej IU ( International Unit)

Na co wpływa ?

- reguluje stężenia wapnia i fosforu w osoczu

- wpływa na stan mineralizacji kości

- oddziaływuje na układ krwiotwórczy

- oddziaływuje na układ odpornościowy

- zmniejsza ryzyko rozwoju osteoporozy i osteopenii

W ciąży:

- zmniejszenie ryzyka stanu przedrzucawkowego

- zmniejszenie ryzyka cukrzycy ciążowej

- zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych

- zmniejsza ryzyko krzywicy u dziecka

Źródła witaminy D:

Witaminę D można spożywać wraz z produktami rybnymi. Bogatym naturalnym źródłem jest tran.

Często do mieszanek i kaszek dla dzieci dodawana jest witamina D. Można ją także spotkać w przetworach mlecznych i tłuszczach które są wzbogacane w ową witaminę.

Suplementacja:

Polska leży na szerokości geograficznej gdzie mogą występować niedobory witaminy D, dlatego często wskazana jest suplementacja szczególnie w okresie jesienno-ziomowym .

---

Grupa IU/dobę Uwagi

---

Dzieci do 6m. życia 400 Niezależnie od sposobu karmienia

---

Dzieci > 6m. życia 400-600 Zależy od ilości przyjmowanej witaminy wraz z dietą

---

Wcześniaki 800 Urodzone ≤32 tygodnia ciąży, przy żywieniu dojelitowym

---

Wcześniaki 400 33-36 tydzień ciąży

---

Dzieci 1-10 lat * 600-1000 z prawidłową masą ciała ***

---

Młodzież 11-18 lat * 800-2000 z prawidłową masą ciała ***

---

Dorośli do 65 roku życia * 800-2000 z prawidłową masą ciała***

---

Ciążą i karmienie piersią 2000

---

> 65-75 lat** 800-2000 zmniejszona skuteczność syntezy skórnej

---

> 75 lat** 2000-4000 zmniejszona skuteczność syntezy skórnej

---

* Supmentacja nie jest konieczna gdy w okresie maj-wrzesień przebywa się codziennie na słońcu w godzinach 10:00-15:00 przez min. 15 min (odkryte przedramiona i podudzia - bez kremów z filtrem).

** Zalecana suplementacja niezależnie od czasu przebywania na słońcu

***Osoby z otyłością zakwalifikowane są do grupy ryzyka niedoborów z tego powodu powinny być one przyjmowane w podwójnej dawce w stosunku do rekomendacji do ich grupy wiekowej.

! Suplementacja powinna być zawsze oparta na kontroli stężenia w surowicy 25 (OH)D i dopasowana do grupy wiekowej i masy ciała.

Stężenie 25(OH)D w surowicy

Stężenie ng/ml Wartość

0-10 Ciężki niedobór

>10-20 Znaczny niedobór

>20-30 Suboptymalne

>30-50 Prawidłowe

>50-100 Wysokie

>100 Toksyczne

Przy stwierdzonych niedoborach warto wdrożyć suplementację lub zweryfikować dawki przyjmowanych do tej pory suplementów.

U osób z ciężkimi niedoborami wskazane jest (czas trwania leczenia ok 3 miesięcy lub do uzyskania prawidłowych wartości):

· 2000IU/dobę - niemowlęta

· 3000-6000IU/dobę - dzieci do 10 roku życia

· 6000 IU/dobę - osoby >10 roku życia

Kontrole wskazane są co 1-3 miesiące.

U osób z znacznym niedoborem:

Wskazanie włączenie suplementacji, a gdy była już stosowana to maksymalne rekomendowane dawkami dla określonej grupy wiekowej.

Kontrola po 3 miesiącach.

U osób z suboptymalnymi stężeniem:

Zwiększenie o 50% do tej pory stosowanej dawki witaminy D lub rozpoczęcie suplementacji w zalecanych dawkach do określonej grupy wiekowej.

Kontrola po 6 miesiącach.

U osób z wysokim stężeniem:

Korekta dotychczasowej suplementacji i redukcja dawki o 50%. W przypadku osób stosujących zbyt duże dawki preparatów witaminowych wskazane jest zaprzestanie suplementacji na okres 1 miesiąca i wdrożyć ponownie suplementację w rekomendowanych dawkach dla określonej grupy wiekowej.

W przypadku noworodków należy ocenić kalcemię, kalcurię i wykluczyć ewentualną nadwrażliwość. Można wdrożyć suplementację gdy wartość w surowicy opadnie ≤ 50ng/ml.

Kontrola po 3 miesiącach.

U osób z toksycznym stężeniem:

Natychmiast przerwać suplementację, oceniamy kalcemię, kalcurię. Można wdrożyć ponownie suplementację gdy wartość w surowicy opadnie ≤ 50ng/ml.

Kontrola co miesiąc.

Czy witamina D może szkodzić?

Tak, można mieć nadwrażliwość na witaminę D mimo pomimo tego, że jest to zjawisko rzadkie jednak występuje. Szczególnie powinny uważać osoby z hiperkalcemią, nefrokalcynozą, hiperkalcurią i kamicą nerkową. Suplementacja w powyższych przypadkach zalecana jest indywidualnie zależnie od gospodarki wapniowo-fosforanowej, PTH, 25(OH)D i 1,25 (OH)2 D.

Podsumowanie:

Każdy z nas powinien kontrolować stężenie witaminy D w surowicy. Przy niedoborach należy włączyć suplementację zgodną z rekomendacją dla określonej grupy wiekowej. Zwłaszcza w okresach jezsienno-zimowych osoby zamieszkujące tereny Polski powinny rozważyć stosowanie suplementów, a także osoby które w okresie wiosenno-letnim nie mają możliwości wystarczającej ekspozycji na słońce. Najlepiej wartość przyjmowanej dawki witaminy D określić na podstawie stężenie 25(OH)D.

Smaki Bobasa -Ewa Matwiejszyn