Dieta wegetariańska u kobiet w ciąży i podczas laktacji

Przedstawiałyśmy Wam w poprzednich artykułach na jakie składniki pokarmowe należy zwrócić szczególną uwagę w trakcie trwania ciąży oraz podczas trwania laktacji, tak aby dostarczyć dziecku to co najcenniejsze. Ponadto niejednokrotnie podkreślałyśmy zalety karmienia piersią, zarówno dla matki jak i dziecka. Jesteśmy zdania, że mleko kobiece to najbardziej odpowiedni i najlepiej dopasowany pod względem odżywczym pokarm dla dziecka.

Co jeśli dieta matki różni się od diety tradycyjnej?

Wraz z rosnącym trendem postanowiłyśmy nieco bliżej przyjrzeć się diecie wegetariańskiej.

Czy można ją stosować w trakcie ciąży oraz podczas karmienia piersią?

Czy stosowanie tej diety przez matkę jest całkowicie bezpieczne dla dziecka?

Czy stosowanie diety wegetariańskiej podczas laktacji obniża jakość mleka?

Jeśli jesteście ciekawi przyjrzyjmy się faktom.

Dieta wegetariańska- definicja i rodzaje

Diety wegetariańskie są oparte na żywności pochodzenia roślinnego. Wegetarianizm to wyłączanie z diety mięsa, w tym ryb i owoców morza oraz innych produktów pochodzenia zwierzęcego. Filozofia wegetarianizmu opiera się na wykluczeniu z diety wszystkich produktów pochodzących z uboju zwierząt. Wegetarianizm ma kilka odmian, które powstały na podstawie eliminacji poszczególnych grup produktów. Wyróżnia się:

· Laktoowowegetarianizm – który dopuszcza nabiał i jaja;

· Laktowegetarianizm- dopuszcza mleko i przetwory mleczne;

· Owowegetarianizm- dopuszcza jaja;

· Semiwegetarianizm- dopuszcza drób i ryby;

Oraz najbardziej restrykcyjne odmiany:

· Weganizm- eliminuje z diety wszystkie produkty pochodzenie zwierzęcego i ryby;

· Witarianizm- jedzenie jedynie produktów świeżych, surowych, nie poddanych obróbce technologicznej oraz Frutarianizm- zwolennicy dopuszczają spożywanie wyłącznie owoców i warzyw.

Niedobory

W wyniku eliminacji niektórych grup produktów z diety może dochodzić do powstawania niedoborów poszczególnych składników odżywczych w organizmie. Szczególnie niebezpieczne może być to dla kobiet, które zaszły w ciążę bądź karmią piersią. Natomiast zaleca się indywidualne rozpatrywanie ryzyka wystąpienia niedoborów pokarmowych u tych kobiet.

Wszystkie osoby będące na diecie wegetariańskiej powinny zwracać szczególną uwagę na ilość witaminy B12, folianów i kwasów tłuszczowych omega-3 w swojej diecie. Podkreśla się rolę tych składników ze względu na ograniczoną ich dostępność w wyniku stosowania diety wegetariańskiej. Dieta wegetariańska jest ponadto ograniczona w witaminę D, wapń, białko, żelazo i jod.

Wegetarianki planujące lub będące w ciąży, czy też karmiące piersią powinny wiedzieć, że w okresie reprodukcji i wzrastania płodu zapotrzebowanie na poszczególne składniki diety rośnie, ze względu na ich szczególną wartość. Na przykład witamina B12 i foliany oraz witamina D odgrywają ważną rolę w syntezie białka i DNA, a także rozwoju mózgu i układu nerwowego. Kwasy tłuszczowe omega-3 są istotne dla rozwoju mózgu i siatkówki oka.

Witamina B12

Głównym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego jak mięso, jaja, mleko i produkty mleczne. Jeśli matka stosuje dietę wegetariańską i nie spożywa dostatecznej ilości produktów wzbogaconych w witaminę B12 lub suplementów diety, to dziecko po konsultacji z lekarzem powinno być suplementowane witaminą B12 w dawce 0,4 µg/24 h przez pierwsze 6 miesięcy życia, a później 0,5 µg/24 h zgodnie z normami zapotrzebowania na tą witaminę.

Kwas foliowy

Foliany znajdują się przede wszystkim w zielonych warzywach liściastych, we wzbogaconym pieczywie, makaronach, płatkach zbożowych. Często wegetarianie spożywają więcej folianów niż jest to zalecane, co u dzieci pomaga zmniejszyć zagrożenie wadami cewy nerwowej, ale jednocześnie może to maskować niektóre zaburzenia hematologiczne, które świadczą o niedoborze witaminy B12 . Niedobór B12, maskowany przez foliany, może nie zostać rozpoznany aż do wystąpienia szkodliwych zmian neurologicznych.

Kwasy tłuszczowe omega- 3

DHA i EPA odgrywają niezwykle ważną rolę w rozwoju mózgu i narządów u płodów i noworodków. Mimo, że w codziennej diecie potrzebna jest niewielka ilość tego składnika to jednak wegetarianki powinny rozważyć suplementację DHA i EPA. Głównym źródłem kwasów omega-3 są ryby, ze względu na eliminację tej grupy produktów w diecie wegetariańskiej, należy rozważyć inne źródła jak orzechy włoskie, siemię lniane, konopie, ciemnozielone warzywa i tofu.

Żelazo

Źródłem żelaza w diecie wegetariańskiej mogą być rośliny strączkowe, orzechy, suszone owoce, szpinak, wzbogacane zboża. Mimo obecności żelaza w produktach pochodzenia roślinnego, kobiety na diecie wegetariańskiej znajdują się w grupie kobiet ciężarnych z ryzykiem niedokrwistości. Żelazo hemowe zawarte w produktach odzwierzęcych ma lepszą przyswajalność niż żelazo niehemowe zawarte w roślinach. Wegetarianki w ciąży oraz podczas laktacji powinny stosować suplementację zgodnie z zaleceniami lekarza.

Żywienie u wegetarian

Żeby ograniczyć lub uniknąć niektórych niedoborów w okresie trwania ciąży zaleca się spożywać codziennie:

< 1-2 porcji ciemnozielonych warzyw;

< 4-5 porcji różnych warzyw i owoców;

< 3-4 porcje fasoli i produktów sojowych;

< 6 lub więcej porcji produktów pełnoziarnistych i zbożowych;

< 1-2 porcji orzechów, nasion i kiełków.

W okresie ciąży i karmienia piersią wzrasta zapotrzebowanie na białko, niezbędne jest ono do budowy tkanek płodu oraz rozwoju i wzrostu dziecka. W diecie wegetariańskiej źródłem białka dostarczającego niezbędnych aminokwasów może być tofu, tempeh, rośliny strączkowe, zboża, jaja, mleko i produkty mleczne.

Ekstremalne diety wegetariańskie stosowane w trakcie laktacji mogą powodować niedostateczne spożycie poszczególnych składników odżywczych i tym samym zmniejszyć ilość produkowanego przez matkę mleka. Zdarzyć może się tak, że nieprawidłowo odżywione kobiety dostarczają dziecku mleka o prawidłowej objętości i składzie, gdyż karmienie dziecka staje się priorytetem dla organizmu. Mimo to należy jak najszybciej uzupełnić niedobory u matki, aby nie doprowadzić u niej do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Podsumowanie

Pomimo różnic w diecie skład mleka wegetarianki i kobiety jedzącej wszystko jest podobny pod względem zawartości soli mineralnych, pierwiastków śladowych, laktozy i tłuszczu całkowitego.

Diety wegetariańskie mogą dostarczać odpowiedniej ilości składników odżywczych na wszystkich etapach życia. Warunkiem jest odpowiednio dobrany i zbilansowany skład diety. Gdy dieta jest prawidłowo skomponowana może być stosowana u kobiet w ciąży oraz kobiet karmiących, bez ryzyka dla płodu lub niemowlęcia.

Należy nadmienić, że skrajne odmiany diety wegetariańskiej jak weganizm, witarianizm oraz frutarianizm nie są zalecane zarówno dla kobiet w ciąży oraz karmiących jak i innych osób, ich stosowanie może powodować znaczne niedobory pokarmowe.

Ważne jest to, aby wegetarianki były objęte stałą opieką pod kątem monitorowania stanu odżywienia oraz pokrycia zapotrzebowania na witaminę B12, witaminę D, wapń, żelazo, długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe i białko.

- Smaki Bobasa- Klaudia Kalinka.